Buồng trứng đa nang là bệnh lý phụ khoa liên quan đến sự mất cân bằng nội tiết tố nữ và cũng là nguyên nhân gây ra vô sinh ở nữ giới. Một trong những kỹ thuật giúp chẩn đoán chính xác và an toàn bệnh chính là siêu âm ổ bụng hoặc siêu âm đầu dò. Hình ảnh buồng trứng đa nang trên siêu âm nói lên điều gì? Hãy cùng các chuyên gia phân tích và tìm hiểu về vấn đề này thông qua nội dung bài viết dưới đây.

Buồng trứng đa nang là gì?

Buồng trứng đa nang có tên tiếng anh Polycystic Ovary Syndrome là một dạng rối loạn nội tiết tố và có liên quan đến vấn đề về hormone sinh dục ở nữ giới. Bệnh gây ra nhiều tác động đến buồng trứng khiến chu kỳ kinh nguyệt bị rối loạn và làm tăng nồng độ nội tiết tố nam, từ đó dẫn đến hình thành nhiều nang nhỏ không trưởng thành, không phóng noãn được bên trong buồng trứng. Buồng trứng đa nang có liên quan đến 1 nhóm các hội chứng ảnh hưởng như nồng độ hormone nam cao, u nang buồng trứng, kinh nguyệt không đều hoặc vô kinh.

Hình ảnh buồng trứng đa nang trên siêu âm

Phụ nữ khi mắc bệnh buồng trứng đa nang thường gặp những vấn đề khó khăn trong sinh sản. Đến nay vẫn chưa xác định được nguyên nhân gây bệnh. Tuy nhiên, theo các chuyên gia thì bệnh buồng trứng đa nang có thể bắt nguồn từ:

• Kháng insulin: Đây là một loại hormone do tuyến tụy sản xuất có nhiệm vụ chính là chuyển hóa carb và lipid thành năng lượng. Insulin cũng là tác nhân có thể làm giảm nồng độ glucose trong máu. Phụ nữ khi bị kháng insulin khiến lượng đường trong máu tăng lên làm tăng sản xuất insulin nhiều hơn dẫn đến dư thừa, từ đó kích hoạt buồng trứng sản xuất nhiều nội tiết tố nam hơn, cản trở việc rụng trứng.
• Do di truyền: theo nhiều nghiên cứu đã chỉ ra một số gen có liên quan đến bệnh đa buồng trứng. Như vậy, nếu mẹ hoặc chị em gái có hội chứng bệnh này thì nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Chế độ ăn uống nhiều tinh bột cũng là một trong những yếu tố góp phần dẫn đến hội chứng đa nang buồng trứng.

Dấu hiệu buồng trứng đa nang

Các dấu hiệu đa nang buồng trứng thường khó nhận biết, nó có thể xuất hiện trong kỳ kinh nguyệt đầu tiên hoặc các trường hợp gặp khó khăn trong sinh sản. Dưới đây là các dấu hiệu buồng trứng đa nang bạn nên biết:

• Kinh nguyệt không đều: Chu kỳ kinh nguyệt không đều, thường dài bất thường là dấu hiệu phổ biến nhất của buồng trứng đa nang. Gây ra bởi sự cố trong quá trình rụng trứng, ngăn cản quá trình rụng hàng tháng của niêm mạc tử cung. Ngoài ra, niêm mạc tử cung hình thành và phát triển trong thời gian dài dẫn đến lượng máu kinh ra nhiều hơn bình thường.
• Mọc lông quá nhiều (rậm lông): Hơn 70% phụ nữ mắc hội chứng này phát triển chứng “rậm lông” ở mặt, lưng, bụng và ngực. Ngoài ra, nhiều chị em còn gặp phải tình trạng hói đầu do nang tóc yếu, tóc rụng nhiều, thưa, mỏng…. Cả hai hiện tượng này đều xuất phát từ sự gia tăng nội tiết tố nam trong cơ thể.
• Sạm da: Trên cơ thể xuất hiện những mảng da sẫm màu ở nhiều nếp gấp khác nhau như cổ, bẹn, dưới vú.
• Đau đầu: Một số người có thể bị đau đầu do thay đổi nội tiết tố.
• Tâm trạng thay đổi thất thường: Người mắc hội chứng buồng trứng đa nang sẽ thường xuyên thấy căng thẳng, lo âu. Nếu tình trạng này kéo dài có thể gây bệnh trầm cảm.
• Béo phì: Có đến 80% người bị đa nang buồng trứng gặp phải tình trạng thừa cân hoặc béo phì.
• Xuất hiện mụn trứng cá: Do nồng độ nội tiết tố nam tăng lên khiến da tiết nhiều dầu hơn, da dễ xuất hiện mụn trứng cá ở các vùng mặt, lưng, ngực;…
• Cảm thấy đau và khó chịu ở vùng chậu: Khi mắc hội chứng này, chị em có thể gặp phải những cơn đau âm ỉ từ mức độ nhẹ đến dữ dội (gần giống như cơn đau bụng kinh), đồng thời cảm thấy khó chịu ở vùng bụng, vùng chậu và vùng lưng dưới.

Các phương pháp siêu âm chẩn đoán buồng trứng đa nang

Khi siêu âm có thể cho ra kết quả chính xác buồng trứng đa nang, từ đó cung cấp đầy đủ thông tin, hình ảnh của buồng trứng cũng như độ dày của niêm mạc tử cung.

Có 2 cách siêu âm buồng trứng đa nang chính là: siêu âm đường âm đạo và siêu âm ổ bụng.

Siêu âm ổ bụng

Đây là phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng giúp ghi lại hình ảnh ổ bụng theo thời gian thực. Từ đó, các bác sĩ có thể xem xét các cấu trúc bên trong ổ bụng và phát hiện những bất thường. Phụ nữ nghi ngờ mắc hội chứng buồng trứng đa nang thường được yêu cầu siêu âm ổ bụng

Trong quá trình siêu âm ổ bụng, bệnh nhân được đặt ở tư thế nằm ngửa, áo được kéo lên để lộ bụng, và quần được kéo xuống phía dưới khớp mu. Sau khi thoa gel lên vùng bụng, bác sĩ đặt đầu dò siêu âm trực tiếp vào vùng da bụng để thu lại những hình ảnh cần thăm khám.

• Ưu điểm của siêu âm ổ bụng phát hiện buồng trứng đa nang là: không xâm lấn, an toàn, phẫu thuật đơn giản, dễ dàng, phù hợp với mọi đối tượng (kể cả bạn gái trẻ hay người chưa từng quan hệ tình dục…).
• Nhược điểm: Tuy nhiên, phương pháp này có hạn chế là không chính xác như siêu âm đầu dò, hình ảnh buồng trứng đa nang không rõ ràng và có thể gây tức bụng (nhưng không để lại tổn thương) khi siêu âm.

Lưu ý khi thực hiện siêu âm ổ bụng để chẩn đoán buồng trứng đa nang người bệnh nên nhịn ăn từ 6 đến 8 tiếng trước khi thực hiện, nên thực hiện vào buổi sáng. Uống nước trước khi siêu âm để hình ảnh rõ nét hơn. Những người bị nhiễm trùng da, mô mềm ở bụng nên lưu ý và thận trọng trước khi quyết định thực hiện.

Siêu âm qua đường âm đạo ( siêu âm đầu dò)

Siêu âm qua đường âm đạo hay siêu âm đầu dò là phương pháp chẩn đoán hình ảnh có độ chính xác cao thường được áp dụng khi cần kiểm tra tử cung, cổ tử cung, buồng trứng, ống dẫn trứng để phát hiện những dấu hiệu bất thường giúp đánh giá sự rụng trứng, sự phát triển của trứng,… Siêu âm qua âm đạo buồng trứng đa nang cũng là phương pháp được sử dụng rộng rãi ngày nay.

Đối với phụ nữ mang thai bị buồng trứng đa nang, siêu âm qua đường âm đạo có thể được yêu cầu trong ba tháng đầu của thai kỳ. Nếu bạn có vấn đề về sức khỏe khi mang thai, bác sĩ có thể khuyến nghị lại bạn siêu âm qua đường âm đạo.

Bệnh nhân sẽ được yêu cầu làm trống bàng quang trước khi siêu âm đầu dò bằng cách đi tiểu hết. Sau đó, bệnh nhân nằm dạng chân và một đầu dò nhỏ được đưa qua âm đạo. Đầu dò có thể khó chịu, nhưng không đau và không gây chảy máu. Hình ảnh của buồng trứng sẽ được truyền đến một màn hình và được chụp.

• Ưu điểm của phương pháp siêu âm đầu dò là có thể quan sát rõ nét hình ảnh buồng trứng và cho ra hình ảnh buồng trứng đa nang rõ ràng, độ chính xác cao hơn so với phương pháp siêu âm ổ bụng.
• Nhược điểm: kỹ thuật này có một số hạn chế là bác sĩ sẽ khó quan sát được các tầng cao hơn trong ổ bụng và gây ra cảm giác hơi khó chịu khi siêu âm cho người bệnh.

Lưu ý chỉ thực hiện siêu âm đầu dò âm đạo với người đã có quan hệ tình dục, không thực hiện ở trẻ em và phụ nữ đang trong kỳ kinh hoặc bị viêm nhiễm âm đạo.

Hình ảnh buồng trứng đa nang trên siêu âm nói lên điều gì?

Hình ảnh buồng trứng đa nang sẽ được hiển thị trên màn hình khi siêu âm cho ra độ chính xác cao giúp việc chẩn đoán bệnh dễ dàng và nhanh chóng. Siêu âm ở ngày từ 2 đến ngày 5 của chu kỳ kinh nếu như buồng trứng có 12 nang nhỏ bất thường từ 2mm đến 9mm rải rác ở cả 2 bên hoặc 1 bên buồng trứng và tăng thể tích buồng trứng lớn hơn 10cm3 thì có thể đánh giá là buồng trứng đa nang.

Hình ảnh u nang buồng trứng trên siêu âm là hình ảnh mô tả chi tiết tình trạng bệnh. Tại đây, bác sĩ xem xét các dấu hiệu bất thường của buồng trứng và tiến triển chung của bệnh. Tuy nhiên, để có kết luận chi tiết hơn về bệnh, ngoài việc quan sát qua hình ảnh, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh làm thêm một số xét nghiệm cần thiết như xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, sinh thiết… để xác định chính xác nhất. kết luận chính xác và phù hợp với bệnh nhân.

Nếu dùng phương pháp nội soi, có thể quan sát trực tiếp buồng trứng to và tròn (không bị lép như bình thường). Vỏ buồng trứng dày và có màu trắng, ẩn dưới lớp vỏ này là các nang nổi lên.

Ngoài việc gây rối loạn kinh nguyệt và nam hóa, buồng trứng đa nang còn là nguyên nhân dẫn đến vô sinh. Vì vậy, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nên đi khám phụ khoa thường xuyên để kiểm tra tình trạng buồng trứng. Dựa vào kỹ thuật siêu âm hiện đại mà các bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác tình trạng buồng trứng để từ đó đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả, ngăn biến chứng nguy hiểm.

Các phương pháp điều trị đa nang buồng trứng

Điều trị nội khoa

Một số trường hợp có thể điều trị buồng trứng đa nang bằng phương pháp nội khoa, sử dụng các loại thuốc để cải thiện sự rụng trứng và khả năng sinh sản của người bệnh. Các thuốc thuộc nhóm kháng androgen, nhóm làm tăng nhạy cảm insulin,…

Ngoài ra, các bác sĩ có thể sử dụng một số loại thuốc kích thích trứng để hỗ trợ rụng trứng như clomiphene citrate, letrozole.

Điều trị ngoại khoa

Cơ chế bệnh sinh của hội chứng buồng trứng đa nang là số lượng nang nhiều làm tăng tiết AMH và tiết androgen làm ức chế tác dụng của FSH và ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng.

Vì vậy, thật tự nhiên khi nghĩ rằng việc giảm các nang này có thể cải thiện hoặc thậm chí giải quyết được vấn đề. Chính vì logic này mà phẫu thuật điều trị buồng trứng đa nang đã ra đời. Có nhiều phương pháp phẫu thuật khác nhau với kết quả đáng khích lệ cho bệnh nhân: tăng tỷ lệ rụng trứng, cải thiện chu kỳ kinh nguyệt đều đặn, giảm mụn trứng cá hay rậm lông… đặc biệt là tăng tỷ lệ có thai.

Có nhiều lựa chọn phẫu thuật để điều trị bệnh đa nang, chẳng hạn như:

• Cắt bỏ sụn chêm buồng trứng
• Khoan buồng trứng nội soi (khoang buồng trứng nội soi)
• Phẫu thuật khoan – Cắt âm đạo có hướng dẫn bằng siêu âm của điểm buồng trứng (siêu âm có hướng dẫn bằng kim chọc vòi trứng qua đường tĩnh mạch).

Dùng biện pháp hỗ trợ sinh sản

Đối với những người bị buồng trứng đa nang được xếp vào nhóm bệnh nhân đáp ứng cao, có thể điều trị bằng thụ tinh nhân tạo do có nhiều trứng để điều trị vấn đề vô sinh và hỗ trợ sinh sản.

Tuy nhiên, người bị buồng trứng đa nang thường tiềm ẩn vấn đề về hội chứng quá kích buồng trứng. Đây được xem là tai biến có thể nặng trong quá trình điều trị. Chính vì vậy, người bệnh cần hiểu về nguy cơ mắc phải và nghe theo lời khuyên từ bác sĩ để từ đó đưa ra lựa chọn phù hợp.

Ngoài ra, để điều trị buồng trứng đa nang hiệu quả thì người bệnh cần thay đổi lối sống và chế độ dinh dưỡng phù hợp, tăng cường tập thể dục để nâng cao sức khỏe. Không lạm dụng rượu, bia, thuốc lá hay các chất kích thích khác.

Hy vọng với những chia sẻ trên đã giúp bạn có thêm những thông tin quan trọng về hình ảnh buồng trứng đa nang trên siêu âm. Nếu như cần tư vấn và hỗ trợ về vấn đề sức khỏe hãy gọi đến số: 0338.12.14.12 hoặc đến trực tiếp phòng khám Đa khoa Y học Quốc tế 12 Kim Mã – Ba Đình – Hà Nội để được các bác sĩ giải đáp chi tiết.